Tüp bebek tedavisinde yeterli ve arzu edilen boyutta yumurtalar elde edilmişse, gelecek aşama, bu yumurtaların toplanmasıdır.
Yumurta toplama işlemi ne zaman yapılır?
Tüp bebek tedavisinde yumurtalar geliştirildikten sonra yumurtaları olgunlaştırmak için çatlatma iğnesi (HCG iğnesi, pregnyl, ovitrelle) uygulanır. Bu iğne ardından 32-36 saat sonra yumurta toplama işlemi gerçekleştirilir. Bu sebeple yumurta toplama (opu) uygulaması adet gününe göre yapılmaz.
Yumurta toplama aşamasının uygulanacağı gün, yumurtaların (foliküllerin) kaç günde gelişeceği ile ilgilidir. Yumurtalar yaklaşık olarak 12-15 günde gelişir. Bu sebeple de yumurta geliştirme tedavisi adetin çoğunlukla 3. günü başlar. Bundan dolayı da yumurta toplama uygulaması adetin 15-20. günleri arasına yapılabilmektedir.
Yumurta toplama işlemi nasıl yapılır?
Jinekolojik muayene masasında ve vajinal ultrasonografiye benzer bir işlemdir. Sadece, vajinal ultrason probunun ucunda klavuz işlevi gören ve yumurta toplamak için uygulanan oldukça ince bir aparat ve iğne bulunur. Yumurtalar toplanmadan önce hastanın hijyeni sağlanır, vajen temizlenir. İğne aracılığı ile yumurtaların içinde yer aldığı folikül ismi verilen keselere girilir ve içerisinden yumurtalar emilir.(vakumla aspirasyon) Bu aşamadan sonra da emilerek alınan sıvı, laboratuvarda incelenir. Bu inceleme ile, içerisinde yumurtanın mevcut olup olmadığı araştırılır. Şayet yumurta mevcut değilse folikülün içerisi özel bir sıvı ile yıkanır ve yeniden yumurta alınması hedeflenir. Toplanmış olan yumurtalar kültür sıvısı içerisinde inkübatör adı verilen bir cihaz içerisinde uygun ısı ve karbondioksit oranı ile muhafaza edilir. ICSI (mikroenjeksiyon) aşamasına kadar yumurtalar ortalama 2-4 saat inkübatörde muhafaza edilir.
Yumurtaların içerisinde yer aldığı keseciklere folikül adı verilir. Bunlar ultrasoda da görüntüsü alınabilen yuvarlak siyah keselerdir. Her folikülün içerisinden yumurta (oosit) elde etmek mümkün olmayabilir. Ortalama olarak %80’inde yumurta mevcuttur. Bundan dolayı da yumurta toplama aşamasında toplanan yumurta sayısı, ultrasonda görülen folkül sayısından daha az olabilir.
Yumurta toplama işlemi ne kadar sürer?
Yumurta toplama uygulaması ortalama olarak yarım saatte tamamlanır. Uygulama ardından anne adayı 1-2 saat dinlenir ve ardından herhangi bir sorun yoksa günlük yaşantınıza dönebilirsiniz.
Genel anestezi mi, lokal anestezi mi uygulanmaktadır?
Tüp bebek merkezlerinin bir kısmında lokal anestezi uygulanırken, genellikle hafif genel anestezi ile anne adayı uyutulur. Ancak bu durum hastanın istediğine de bağlı olarak değişebilir Genel anestezi ile uygulandığı zaman hasta hiçbir ağrı ya da acı duymaz. Ancak anne adaylarının bazıları lokal anestezi ile yapılan tedavilerde kimi zaman rahatsızlık duyabilir. Bu rahatsızlık hafiftir. Yumurta toplama işleminden önce, genel anestezi olasılığına göre 6 saat öncesinden bir şey yiyip içmemelisiniz.
Ağrı, kanama ya da farklı bir şikayet olur mu?
Yumurtaların toplanmasının ardından anne adayı hafif bir ağrı duyabilir. Bu sebeple doktorunuz size ağrı kesici verecektir. Bu hafif ağrılarını bu sayede geçecektir. İşlem ardından oldukça hafif düzeylerde vajinal kanama görülebilir. Bu kanamalar işlemin yapıldığı gün, kendine kendine kesilirler. Şayet çok kanama olursa doktorunuz tampon ile durduracaktır. Ancak yoğun kanama oldukça seyrek görülen bir durumdur. Kanamanız için kesinlikle tampon kullanmayınız. Ped kullanınız.
Yumurta toplama işleminin komplikasyonları (riskleri)
Oldukça syerek de olsa, yumurta toplama işleminin de çeşitli komplikasyonları olabilir. Bu komplikasyonlar:
- Yumurtalıkta kanama olması,
- Vajende kanama olması,
- Pelvik enfeksiyon olabilir.
Yumurta toplamaya geç gelinirse ne olur?
Bu gibi bir durumda, hasta yumurta toplamaya, çatlatma iğnesi ardından belirlenen zaman dışında gelmişse, gecikme söz konusudur. Örneğin çatlama iğnesinden 36 saat sonra gelmeleri gerekirken, 60. Saatte geldilerse foliküller çatlamış ve karın boşluğuna dökülmüş olabilmektedir. Bu durumda iki şey yapılabilir:
Yumurta toplama işlemini ve tedaviyi iptal etmek:
Bu halde, başarılı netice alma şansı oldukça düşük olmaktadır. Bunun dışında kişinin anestezi ve operasyon risklerini ve maliyetini sırtlanması gerekir. Bu sebeple de tedavinin iptal edilmesi en doğru seçenektir. Çatlatma iğnesi ardından geç kalındığı vakit, yumurta toplama şansı oldukça düşük olmaktadır. Yumurta toplanabilse bile yumurtaların gebeliğin gerçeklemesi için fazla olgunlaşmış olması oldukça olasıdır.
Yumurtlama belirtileri mevcut değilse yumurta toplama işlemini gerçekleştirmek:
Çatlatma iğnesinin uygulanmasından 60 saat sonra foliküllerden ya da rahmin arkasında barsaklarla arasındaki boşluktan yumurta toplanabildiği çeşitli hastalar mevcuttur. Ancak bu durum oldukça ender görülen bir durumdur. Bunun dışında bu şekilde yumurta tespit edilse bile, bu yumurtaların döllenme ve bunun neticesinde oluşan embryolardan gebelik oluşma şansı da oldukça düşük olmaktadır. Şayet bu yöntem uygulanacaksa, hasta neticenin kesin olmadığını ve başarı şansının düşük olduğu hakkında bilgilendirilmelidir.
Yumurta toplamanın gecikmemesi için yapılması gerekenler
Tüp bebek tedavilerinde uygulanan farklı ilaçların sayısını ve hepsinin farklı zamanlamaları ele alındığında çeşitli hastaların bu ilaçları kullanma şekillerinin sapabileceği, yanlış olabileceği düşünülebilir.
Tedavinin neticesini en fazla etkileye faktör, çatlatma iğnesinin zamanlamasıdır.
Doğru zamanda uygulanması için yalnızca birkaç saat süreye sahibiz ve tek bir siklusta ikinci bir şansımız bulunmaz.
Bundan dolayı tüp bebek tedavisi gören kişilere çatlatma iğnesinin doğru zamanlanmasının ne denli önem teşkil ettiği, oldukça ayrıntılı bir şekilde anlatılmalıdır.
Size nasıl yardımcı olabilirim?