Erkek Infertilitesi (Kısırlık)

Erkek Infertilitesi (Kısırlık) Tedavisi

Çocuk sahibi olamayan çiftlerin %25’inde sadece erkeğe bağlı bozuklar, çiftlerin %40-50’sinde ise hem kadına hem erkeğe ait bozukluklar birlikte görülmektedir. Erkeğe bağlı yapılması gereken tetkiklerin başında Semen analizi (spermiyogram) gelmektedir. Sperm sayısı ve hareketlilik ile beraber sperm hücrelerinin morfolojik yapısı (dış görünüşü) da önem taşımaktadır. Sperm tahlili ile ilgili yapılan araştırmada aynı erkeğin çeşitli zaman dilimlerinde yapılan sperm analizinde  değişik sonuçlar görüldüğü ortaya konulmuştur. Bu nedenle sağlıklı sonuç elde edilebilmesi için 2-3 kez spermiyogram tahlili gerekebilir.

Spermiyogram (Sperm Tahlili)

Spermiyogram (sperm tahlili) sperm sayısı, hareketi ve şeklinin değerlendirildiği bir testtir. Bu testte ayrıca normal spermlerin anormal şekilli spermlere oranı, hareketi iyi sperm miktarı, semen örneğinin hacmi, likefaksiyonu, lökosit varlığı, rengi, fruktoz miktarı, pH gibi özellikler de değerlendirilir. Hareket tiplerine göre sınıflama yapılarak tedaviye ışık tutulur. Bu tahlil en az 3 günlük cinsel perhiz ile yapılması önerilir. Tahlilin doğru sonuç vermesi için sperm örneği 1 saat içinde laboratuara ulaştırılmış olmalıdır. Tercihen sperm örneği laboratuara yakın bir mekanda verilmelidir. Bu amaçla tahlilin yapıldığı merkezlerde sperm örneği verilebilen bir alan bulunmaktadır. Birkaç farklı sperm değerlendirme kriteri kullanılmaktadır. Bunlardan biri Kruger kriterleridir. Özellikle sperm şekil bozukluklarına yönelik değerlendirme yapan bir yöntemdir. Özel bir boyama sonrasında sperm şekil (morfoloji) özellikleri incelenerek örneğin fertilite (doğurganlık) kapasitesine olabilecek etkisi belirlenir. Sperm analizi sonucuna göre ideal kararı alabilmek için 1 ay ara ile yapılmış en az 2 farklı sperm örneği incelenmelidir. Eğer sperm analizinde bir sorun saptanırsa erkeğin fiziksel ve hormonal olmak üzere ileri muayenesine geçilir.

Erkekte Kısırlığa Yol Açan Faktörler Nelerdir?

Erkeklerde kısırlık hastalığı çok farklı nedenlerden dolayı meydana gelebilir. İltihaba bağlı hastalıklar, genetik sorunlar, daha önce geçirilmiş cerrahi işlemler, doğum esnasında ortaya çıkan anormallikler, hormona bağlı hastalıklar ve kimyasal faktörler en sık gözlenen etkenlerdir. Ayrıca en sık karşılaşılan ve cerrahi işlemlerle iyi sonuçlar alınabilen varikosel yani damarlarda oluşan varisleşme de kısırlığa neden olabilmektedir. Belirtisi olmaktadır. Ayrıca alkol ve sigara kullanımı da erkekte üreme bozukluklarına neden olabilir. Kas geliştirmek için alınan doping ve steroid tarzı ilaçlar erkeklerde kısırlığa yol açabilir ve çocuk sahibi olmayı engelleyebilir. Doping tarzı ilaçlar özellikle hormonal hastalıklara neden olabilir. Bu tür ilaçların alınması vücutta üretim bozukluğuna neden olarak üretim organlarını etkisiz hale getirebilir. Erkeklerde kısırlığa özellikle çalıştığı iş ve günlük rutin davranışları da sebep olabilir. Çok sıcak ortamda çalışmak, sürekli oturarak çalışmak, kimyasal maddeler kullanılan işlerde çalışmak da kısırlığa neden olan önemli faktörlerden biridir.

Erkeklerde meydana gelen kısırlık nedenlerini başlıca iki gruba ayırabiliriz.

• Sperm üretiminde bozukluk
• Spermi testislerden dışarı taşıyan kanallardaki sorunlar

Sperm Üretim Bozuklukları

Sperm sayısının düşük, hareketlerinin zayıf ve spermde şekil bozukluğu olması doğal yolla gebelik elde edilmesini zorlaştırır. Hatta bazen imkansız hale getirebilir. Sperm üretimini ve olgunlaşmasını etkileyen pek çok faktör vardır.

Varikosel

Testisin toplardamarlarında anormal gelişmeler varikosel adını alır. Varikosel ısı artışına neden olarak sperm üretimi ve hareketliliği bozabilir.

Enfeksiyonlar

Ergenlikte veya erişkin dönemde geçirilen kabakulak testislerde de orşite sebep olabilir. Bu durum sperm üretimini bozabilir.

İnmemiş Testis

Erkek çocukta doğumda testisler kanal içinden yerlerine inmiş olmalıdır. Doğum sonrası 1.  yaşa kadar testisler torbalarına inmezse cerrahi ile yerlerine indirilmelidir. Aksi halde karınlarında ve testis kanalında kalan testisler ısıya maruz kalacağından sperm üretimi geri dönüşümsüz olarak bozulabilir ve bu durum testis kanserine de zemin hazırlar.

Çevresel Toksinler

Kanser tedavisi için kullanılan ilaç ve ışın tedavileri testiste sperm ana hücrelerinde hasara neden olarak sperm üretimi bozabilirler. Bu durum tedavi öncesi hastaya açıklanarak spermlerin dondurularak saklanması önerilmelidir.

İlaç Kullanımı ve Alışkanlıklar

Beyin sapını etkileyerek erkeklik hormonlarının üretimini ve dengesini bozan durumlar, karaciğer ve böbrek hastalıkları, geçirilen ateşli hastalıklar, hormon üretimini etkileyen ilaçlar, alkol, sigara ve uyuşturucu kullanımı, çok sıcak ortamlarda bulunmak, kimyasal madde ve radyasyon maruz kalmak sperm üretimini bozabilir.

Genetik Bozukluklar

Menisinde hiç sperm olmayan veya 5 milyondan az sperm bulunan erkekte genetik bozukluk olabilir. Bu durumda kromozom tayini ve Y kromozomunda mikrodelesyon taraması yapılması uygundur. Bu bozukluklar Y kromozomu yoluyla erkek çocuğa genetik geçiş gösterecek ve erkek çocuk ileride aynı sorunla karşılaşabilecektir. Bu gibi durumlarda PGT uygulamaları yardımcı olabilir.

Sperm Kanallarına Ait Bozukluklar

Spermin üretim yeri olan testislerden dışarı çıkmasını engelleyen tıkanıklıklar kısırlık nedeni olabilmektedir. Bu kanallar doğuştan gelişmemiş olabilir veya geçirilmiş enfeksiyon ve cerrahi operasyonlara bağlı olarak sonradan tıkanabilir. Sinir sistemi hastalıkları, şeker hastalığı, prostat, idrar kesesi ve kanalına ait geçirilmiş operasyonlar meninin dışarı atılamayıp idrar kesesine geri kaçmasına neden olarak kısırlığa neden olabilirler.

Erkeklerde Kısırlık Belirtileri

Erkeklerde kısırlık çoğu zaman belirti göstererek kendini belli edebilir. Bunlar idrar yaparken yanma ve zorlanma olabilir. Bazı yanlış tedavi yöntemleri bu hastalıkların ilerlemesine de neden olabilir. Eczaneden doktor tavsiyesi olmadan alınan ilaçlar hastalığı tam olarak iyileştiremediği gibi prostat ve testislere sıçrayarak kısırlığa neden olur. Daha önceki zamanlarda geçirilmiş olan verem hastalığı da kısırlığa neden olabilir. Bu yüzden uzman bir doktora görünmeniz çocuk sahibi olamama durumu yaratan kısırlık hastalığı tedavisinde fayda sağlar.

Erkek Kısırlığında İleri Tetkikler

Erkek kısırlığının sebebini araştırmak için üroloji uzmanından danışmanlık istenir. Erkekte varikosel, inmemiş testis gibi durumların incelenmesi ve onarılması amaçlanır.

Erkek Kısırlığının Araştırılması İçin İstenen Tahliller

1. Foliküler stimülan hormon (FSH)
2. Luteinizan hormone (LH)
3. Prolaktin (PRL)
4. Testosteron (T)

Erkek Kısırlığın Tedavisi

Kısırlık tedavilerinde öncelikle basit ve sebebe yönelik tedaviler uygulanmaktadır. Tüp bebek tedavi yöntemlerinde erkeğin laboratuvar ortamında hazırlanan spermlerinin jinekolog tarafından kadının rahim içine, aşılama dediğimiz yöntem ile gerçekleştirilebilir. Durumu ağır olan erkeklerde mikroenjeksiyon yöntemi uygulaması günümüzde geçerli bir yöntemdir. Bu tedavi sayesinde günümüzde çocuk sahibi olan birçok çift bulunmaktadır.

Mikro cerrahi, endoskopi ve ilaç tedavileri sayesinde birçok çift tüp bebek tedavilerine gerek kalmadan çocuk sahibi olabilmektedir.

AZOSPERMİ hastalarında kliniğimizde ve ülkemiz de  uygulanan tedavi  yöntemleri ile  çocuk sahibi olma ihtimali çok düşük olan  çifter hayallerine kavuşabilmiştir.

İlaç Tedavisi

Erkeğe bağlı kısırlık durumlarında sadece hormonal bozukluğu olan hastalarda ilaç tedavisi uygulanır. Bu grubun dışındaki bozukluklar için günümüzde herhangi bir ilaç tedavisi bulunmamaktadır.

Aşılama İşlemi

Hafif sperm bozukluklarında aşılama işlemi uygulanabilir. Bu işlem kadında yumurtlamanın sağlanması ile beraber uygulanmaktadır. Bu tedavi işlemi en fazla 3 kere denenmelidir. Bu yöntemde başarı elde edilebilmesi için yapılan sperm analizi sonucunda hareketli sperm bulunması gerekmektedir. Bu değerlerin altındaki hastalara ise Tüp Bebek Uygulaması (IVF/ICSI) yapılmaktadır.

Erkek kısırlığında, tüp bebek ile başarı elde edilebilir mi?

Tüp bebek tedavi yöntemlerine yönelen çiftler  çoğunluğunda yaşanan bir sorun olan infertilite yani kısırlık çözümsüz bir sorun olmaktan çıkmıştır.  Kısırlık günümüzde bir sorun değil hastalık olarak tanımlanmaktadır. Belli bir cinsiyete mensup değildir. Kadında ve erkekte görülebilir. Önemli olan kısırlığa neden olan faktörler ve bu faktörlerin kaldırılmasına yönelik çalışmalardır. Son dönemde öncül sperm hücreleri (Round sparmatid) ile yapılan tedaviler sayesinde  çocuk sahibi olan çiftlerimiz hayallerine kavuşmuştur.