Tüp bebek bazı durumlarda doğurganlık tedavisindeki son aşama olsa da; fallop tüpleri bozukluğu, aşırı erkek kısırlıkları gibi durumlarda ise uygulanacak tek yöntemdir. IVF olarak da adlandırılan bu tedavi şeklinin başarı oranı; kadının yaşı, yumurta rezervi ve sperm niteliği gibi faktörlere bağlı olsa da, genel olarak yüksektir. Ancak her zaman ilk denemede başarılı olunmadığı için birkaç kez tekrarlanabilir.
Tüp bebek yöntemine başvuran çiftlerin her şeyden önce sabırlı olmaları ve hekimlerinin yönlendirmesiyle emin adımlarla ilerlemeleri gerekmektedir. Her tüp bebek yöntemi birebir aynı değildir. Yapılan sağlık merkezine ve uygulanacak çiftin ihtiyaçlarına göre esnek biçimde düzenlenebilir.
Genel olarak tüp bebek yönteminin oluşum aşamaları şöyle açıklanabilir:
1- Tüp Bebek Yöntemine Karar Verme
Tüp bebekten önce doğal yollarla bebek sahibi olmak için alternatif yöntemler varsa bunlar araştırılmalıdır. Bu süreç içerisinde bebek sahibi olmak isteyen çift ve hekim, ortak bir çalışma içerisinde olacağı için iyi bir iletişim kurmalıdır. Tüp bebek yapılacak çift, bu dönemde meydana gelecek maddi ve manevi zorlukları çözebilecek güçte olmalıdır.
2- Döngü Düzenleme
Kadının adet döngüsü tüp bebek tedavisinden önce, doğum kontrol hapları yardımıyla düzenli bir hale getirilmeye çalışılır. Doğum kontrol haplarını bir tedavi döngüsünden önce kullanmak, başarı şansını potansiyel olarak artıracak, ayrıca over hiperstimülasyon sendromu ve yumurtalık kistleri riskini en aza indirecektir. Ancak her doktor doğum kontrol hapları kullanmayı önermez. Bu durumda yumurtlama dönemini belirlemek için, belirtileri takip etmek ve ultrason kontrollerinden geçmek gerekecektir.
3- Yumurtalıkların Uyarılması
Düzenli adet döngüsü olan kadınlarda, adet gününün başlamasından sonra 14.gün yumurtlama günüdür. Yumurtlamanın daha sağlıklı olabilmesi için, bu günden önce kadına yardımcı hormonlar enjekte edilebilir. Yumurtalık uyarımı sırasında, doktor tarafından foliküllerin gelişimini ve büyümesini düzenli olarak izlenecektir.
4- Yumurtanın Olgunlaştırılması
Yumurtalar, yetiştirilmeden önce büyümeli ve gelişimleri tamamlanmalıdır. Bu büyüme, insan koryonik gonadotropin (hCG) ile tetiklenir. Bu enjeksiyonun zamanlaması çok önemlidir. Eğer çok erken verildiğinde yumurtalar yeteri kadar olgunlaşmamış olacak, çok geç verildiğinde ise yumurta yaşlı olacağı için düzgün döllenemeyecektir.
5- Yumurtaların Toplanması
HCG enjeksiyonundan sonraki 36 saat içerisinde yumurta alımı gerçekleşecektir. Yumurtalar alınmadan önce ağrı hissi yaşanmaması için hafif bir anestezi uygulanır. Hücreleri toplamak için kullanılan iğneyi yönlendirmek için transvajinal ultrasondan destek alınır. Alınan oosit sayısı değişir, ancak ortalama sayısı 8 ile 15 arasındadır.
6- Sperm Örneği Alınması
Spermlerin özelliğinin kaybolmaması için döllenme işleminden yaklaşık 12-24 saat önce alınması gerekmektedir. Erkekten alınan semen örneğindeki spermler yıkanarak ayıklanır.
7- Yumurta Dölleme
Kadından elde edilen foliküllerde oositler veya yumurtalar aranır. Her folikül bir oosit içermeyebilir. Oositlerin döllenmesi 12 ila 24 saat arasında gerçekleşmelidir. Embriyoloji uzmanı en iyi spermleri seçer ve bir oosit içeren tüpe yaklaşık 10.000 sperm yerleştirir. Bu örnekler özel bir kuluçka makinasında tutulacak ve döllenmeleri beklenecektir. Aşırı kısırlık görülen erkeklerde spermler anormal özellik gösteriyorsa bu durumda mikroenjeksiyon (ICSI) adı verilen teknik kullanılır. Bu yöntem ile embriyolog tarafından sağlıklı bir sperm seçilir ve yumurta hücresi özel bir iğne kullanılarak döllenir.
8- Embriyo Transferi
Döllenen yumurtaların embriyoya dönüşmesi ve bunların nakledilmesi işlemidir. Embriyo transferi sırasında, rahim ağzına ince bir tüp veya kateter geçirilir. Çok hafif kramplar yaşanabilir ancak fazla bir ağrı yoktur. Kateter vasıtasıyla, embriyolar küçük bir sıvı miktarı ile birlikte rahim içine aktarılır.
9- Hormon Takviyesi
Embriyo transferi sonrasında, embriyonun rahime tutunabilmesi için progesteron takviyeleri yapılır.. Genellikle, IVF tedavisi sırasında progesteron enjeksiyon şeklinde verilir. Bazı durumlarda hap, vajinal fitil veya jel olarak da verilebilir.
10- Gebelik Testi
Embriyo transferinden yaklaşık 14 gün sonra bir gebelik testi yapılır. Testin kesin sonuç verebilmesi için birkaç günde bir tekrarlanabilir.
Size nasıl yardımcı olabilirim?