Dış gebelik, sperm hücresi ile döllenmiş yumurtanın rahimden farklı bir dokuda gelişmesidir. Bu dokular genellikle kadının fallop kanalları ya da farklı bir ismi ile fallop tüpleridir.
Dış gebelikler tüpler dışında;
- Yumurtalık: ovarian gebelik,
- Karın içinde: abdominal gebelik,
- Rahim ağzı: servikal gebelik, bölgelerinde de gelişebilmektedir.
Bunun dışında normal gebelik ile beraber dış gebelik de birlikte görülebilir. Bu duruma ”heterotopik” gebelik ismi verilmektedir. Oldukça nadir karşılaşılan bir sorundur.
Dış gebelik ciddi bir sorundur. Gebeliğin erken dönemlerinde görülür. Farklı bir dokuya yerleşip gelişen embriyonun bebeği oluşturma şansı yoktur. Kadının hayatı dahi tehlikeye girebilmektedir. Ancak günümüzdeki imkanlar sayesinde dış gebelik için erken tanı yapılabilmektedir. Bu sayede kadının hayatı tehlikeye girmeden iyileştirilebilmektedir.
Dış gebelik çoğunlukla yumurtanın tüpler yardımı ile rahime transferi aşamasında meydana gelen bir aksaklıktan dolayı oluşmaktadır.
Tüp bebekte dış gebelik belirtileri nedir?
Tüp bebek tedavilerinde embriyonun transfer edilmesinden 12 gün sonra gebelik testi uygulanır. Hamilelik testi yapıldığı günlerde ultrasonda gebelik kendini belli etmez. Oldukça normal bir durumdur. Gebeliğin çok küçük olmasından kaynaklanır. Bundan dolayı da gebelik testi yapıldıktan yaklaşık iki hafta sonra kadın ultrason kontrolüne gider. Ultrasonda gebelik kesisinin görülmesi gerekir.
- Embriyo trasnferinden iki hafta sonra uygulanan ultrason kontrolünde gebelik kesesinin görüntülenemesi açısından, dış gebelik için ilk belirtidir.
- Bu durumda kanda gebelik testi (B-HCG) yapılır.
- Şayet dış gebelik olduğuna karar verilirse, tedaviye başlanır.
- Dış gebelikte en yaygın ortaya çıkan belirti kasık ağrısı olmaktadır. Fakat tüp bebek tedavilerinde genellikle, dış gebelik belirti vermeden fark edilir.
Tüp bebek sonrası dış gebelik riski nedir?
Dış gebelik riski, normal gebeliklerde 100 gebelikten 2’sinden görülecek şekildedir. Tüp bebek tedavilerinde ise bu risk daha da artar. Ancak bu durum, tüp bebek tedavileri ile ilgili değildir. Kısırlığa yol açan sebepler yüzündendir. Tüp bebek tedavilerinde dış gebelik riski, her tedavi de gebelik sağlanamadığı da ele alınırsa aslında yüzde birin altındadır. Tüp bebek tedavisinde dış gebelik riskinin biraz daha fazla yaşanmasının sebebi de kadınların tüplerinin hasarlı olması gibi sorunlardır.
Tüp bebek sonrası dış gebelik nasıl tedavi edilir?
Bazı hastaları takip altında tutmak yeterli olacaktır. Çünkü dış gebelik kendiliğinden kaybolabilmektedir. Ancak kimi zaman ilaç tedavisi, hatta ameliyat dahi gerekebilir. Dış gebelik için operasyon çoğunlukla laparoskopik şekilde yapılır. Tüp bebek ardından meydana gelen dış gebeliklerin tedavisi normalde oluşan dış gebeliklerden farklı olmamaktadır.
Dış gebelik geçirenlere yeniden tüp bebek tedavisi uygulanır mı?
Kişinin iyileşmesi tamamlandıktan sonra yeniden tüp bebek denemesi yapılabilir. Dış gebelik için yapılan tedavi, bebek sahibi olma şansını olumsuz etkilemez.
Tüp bebek tedavisi sonrası dış gebelik oluşma riski kimlerde daha fazladır?
- Tüplerinin tıkalı olması sebebiyle tüp bebek tedavisi gören kadınlarda risk %3-4 oranındadır.
- Daha önce pelcik enfeksiyon (PID) yaşayan kadınlar
- Daha önce dış gebelik geçirmiş olan kadınlar
Dış gebelik nedenleri nelerdir?
- Tüplerin iltihabı,
- Doğuştan (konjenital) tüp anormallikleri,
- Tüplerin çevresindeki yapışıklıklar
- Endometriozis,
- Doğum kontrol yöntemleri
- Progesteron hormonu,
- Kısırlık tedavileri
Dış gebelik belirtileri nelerdir?
- Dış gebelik, ilk zamanlarında henüz bir belirti vermez. Ya da şikayetleri belli belirsiz olabilir.
- Alt karın bölgesinde ağrı,
- Kasıkta tek taraflı ağrı,
- Bir adet rötarı ardından lekelenme tarzındaki vaginal kanamalar,
- Göğüslerde hassasiyet ve bulantı hissi genellikle yaşanan belirtilerdir.
Kanama başlamış ise:
- Alt karın bölgesinde ani ve şiddetli kimi zaman omuza vuran bir ağrı ile tansiyon düşmesine ile baygınlık hissi meydana gelir.
- Dış gebelik genellikle düşükler (abortus) ile karışabilmektedir. Çünkü benzer belirtiler düşüklerde de görülebilir.
Dış gebelik nasıl tedavi edilir?
Tedavi yöntemi, hastalığın ne durumda olduğuna bakılarak karar verilir. Şayet tüp hasar görmemiş ve iç kanama yaşanmadan teşhisi koyulmuş ise, erken dönemde ilaç ile tedavisi yeterli olacaktır.
İlaç tedavisine karar verilirse hastalar her an meydana gelebilecek iç kanama açısından oldukça ciddi bir takip altına alınır. Kan tahlilleri ve β-hCG (Beta HCG) ölçümleri uygulanır. β-hCG testi düşüşü beklenir. Ancak bu durum oluşmazsa ikinci kür methotrexate ya da cerrahi müdahale gündeme gelebilir.
Ancak hastada iç kanama meydana gelmişse, durum oldukça ciddi ve acil bir hal alır. İlk olarak kanam şoku ile mücadeleye girilir. Kadına damar yolu ile sıvı tedavisi ve kan verilir. Ardından da ameliyata alınır. Operasyon açık karın ameliyatı da yapılabilir, laparoskopik yöntemle de uygulanabilir. Ameliyatta gebelik materyali tüpten çıkarılır ve kanamanın durması sağlanır. Ancak kimi zaman tüpün tamamen çıkarılması gerekebilir.
Laparoskopik cerrahi yöntemde ise mikrocerrahi prensipleri uygulamaya koyulur. Bu şekilde tüpteki hasar düzeltilmeye çalışılır. Daha önce hiç doğum yapmamış olan kadınlarda ve acil ameliyata ihtiyaç duyulmayan hastalarda daha çok “laparoskopik yaklaşım” tercih edilir.
Erken teşhis konmuş kişilerde tedavi neticelerinin daha başarılı olduğu bilinen bir gerçektir. Bu sebeple erken tanı için belirtilere duyarlı olmak gerekir.
Size nasıl yardımcı olabilirim?