Polikistik over sendromu nedir?
Üreme çağındaki kadınlarda insulin seviyesinin artmasına bağlı olarak gelişebilen, hormonal düzensizlikler sonucunda kısırlık gibi ciddi durumlara kadar neden olabilecek hastalığa, polikistik over sendromu denmektedir. Polikistik over sendromu özellikle 30 yaşın altındaki kadınlarda sıkça karşılaşılan rahatsızlıklardan biridir. Polikistik over sendromu; tüylenme, adet düzensizliği ya da hiç adet görmeme gibi belirtilerle seyreden bir hastalıktır. Polikistik over sendromu beyindeki hipofiz bezinden salgılanan LH ve FSH hormonlarının anormal şekilde üretilmesinden kaynaklanmaktadır. Polikistik over sendromunun yaşanması durumunda her ay gerçekleşen yumurtlama yaşanmayabilir. Bunun sonucunda da adet kanaması görülmeyebilir.
Polikistik over sendromunun nedenleri nelerdir?
Polikistik over sendromunun (PKO) neden olduğu halen kesin olarak tespit edilmiş değildir. Genetik bazı faktörler olmak üzere birçok etken polikistik over sendromuna neden olabilir. Yapılan araştırmalar ile polikistik over sendromunun kesin olmamakla birlikte neden meydana geldiği bazı araştırmalarla aydınlatılmaya çalışılmıştır. Örneğin bazı temel genetik faktörler, bu sendromun yaşanmasına neden olabilir. Bu genetik faktörlere bağlı olarak kadınların çocukluk yaşlarında veya ergenlik dönemlerinde gelişen bazı zincirleme mekanizmalar sendromu tetiklemektedir. Bu durum incelendiğinde hipofiz-hipotalamus-over (yumurtalık) arasında bir bozulma yaşandığı görülmüştür. Yaşanan bu bozulmaya bağlı olarak, yumurtalama düzensizliği meydana gelmektedir. Polikistik over sendromunun yumurtlama düzensizliğinden sonra yaşanan en önemli faktör de insülin rezistansıdır. İnsülin, glikozun vücutta kullanılmasını sağlayan bir hormondur. İnsülin rezistansı durumunda şeker hastalığına yatkınlık durumu meydana gelebilir. Bu nedenden dolayı da polikistik over sendromu yaşayan hastalara diyabet (şeker hastalığı) taraması yapılmaktadır. Ayrıca insülin rezistansından dolayı vücuttaki insülin seviyesi artar. Vücuttaki insülin seviyesinin artmasıyla birlikte SHBG (seks hormon bağlayıcı globulin) salgısında da azalma yaşanır. Bu hormonun azalması ile androjen hormonu artışı yaşanır. Bu sebeple de hasta, erkeklik hormonu salgılayabilir. Bu durum, kadında normalden daha fazla tüylenmeye neden olur.
Polikistik over sendromunun nedenleri arasında çevresel etkenler ve beslenme gibi faktörler yer almamaktadır. Aşırı kilolu olmak ya da düzensiz beslenmek polikistik over sendromuna neden olmaz. Bu tür bir şişmanlık veya düzensiz beslenmeye bağlı kilo alımı bazı belirtilerin şiddetlenmesine neden olur. Örneğin kilo alımına bağlı olarak yumurtlama düzensizliği yaşanır ve gebeliğin oluşmasının zorlanması gibi durumlar meydana gelir.
Polikistik over sendromu üzerinde günümüzde halen birçok yeni araştırma yapılmakta ve yeni mekanizmalar ve nedenler açığa çıkarılmaya çalışılmaktadır. Ancak tüm bu mekanizmaların ve polikistik over sendromunun ana nedeni bilinemediği için polikistik over sendromu tedavisi de nedene yönelik olarak değil, kadının şikayetlerini azaltmaya yönelik yapılmaktadır. Örneğin çocuk isteyen kadınlar için yumurtlamayı düzenlemeye yönelik planlamalar yapılmaktadır.