Bir çiftin doğal yolla bebek sahibi olamaması durumu kısırlık (infertilite) olarak adlandırılmaktadır. Kadın ya da erkekte kısırlıktan şüphelenilmesi için öncelikle 35 yaşın altındakilerin bir yıl, 35 yaşın üzerindekilerin 6 ay süre ile korumasız düzenli aralıklarla cinsel ilişkide bulunmuş olması gerekmektedir. Böyle vakalarda öncelikle sorunun ne olduğu ve erkekten mi, yoksa kadından mı kaynaklandığı test ve tahlillerle belirlenir, ardından soruna yönelik tedavi uygulanır. Erkekte kısırlık araştırması yapılırken üroloji uzmanı tarafından ürolojik muayene ve sperm testi yapılır. Kadından kaynaklı kısırlık durumlarında ise pelvik bölge muayenesi, ultrasonografi, yumurtalıkların çalışma durumunun kontrolü için hormon testleri (FHS, LH), yumurtalıkların rezervini ölçen testler, rahim filmi ve sulu ultrason (sis) uygulanmaktadır. Tüm bu test, tahlil ve muayenelerin biri ya da bir kaçı uygulanarak kısırlığın sebebi bulunur ve bu paralelde tedavi uygulanır.
Sperm testi (spermiogram) nasıl yapılır?
Erkeklerde en sık karşılaşılan kısırlık sebebi döllenmeye yetecek sayıda, hareketlilikte, olgunlukta, kalitede sperm olmayışıdır. Bu sebeple erkek kısırlığında ilk olarak uygulanması gereken test sperm testidir. Sperm testinde uygulanan mikroskobik araştırma ile erkeğin bebek yapabilme kapasitesi ölçülür. Sperm testi için meni vermesi gereken erkeğin öncelikle testten önceki 3 gün boyunca cinsel ilişkiye girmemiş, boşalmamış olması gerekir. Testin yapılacağı kurumda bulunan özel odada erkek özel bir kabın içine, masturbasyon ile boşalır. Boşalma esnasında meninin tamamı kesinlikle kabın içine dökülmelidir. Özellikle de ilk başta gelen meni sperm ölçümü için çok önemlidir. Üroloji uzmanları verilen meni örneği içinde sperm sayısı, hareketliliği, şekli ve akışkanlığı araştırması yaparlar. Sperm testinden en sağlıklı sonuçların elde edilebilmesi için 3-4 hafta ara ile 2 kez test yapılması uygun olacaktır.
Folikül uyarıcı hormon (FHS) ve Luteinleştirici hormon (LH) testleri nasıl yapılır?
Beyinde hipofiz bezinden salgılanan hormonlar yumurtalıkların yumurta üretme fonksiyonlarının çalışmasını sağlamaktadırlar. Luteinleştirici ve Folikül uyarıcı bu iki hormon yumurtalıklarda yumurta hücresi gelişimini, östrojen ve progesteron üretilip kana karışmasını, adet kanamasının, gebeliğin oluşmasını ve bu süreçlerin sağlıklı olarak devam etmesini sağlamaktadır. Hipofiz bezinin çalışmasında aksaklık yaşanması ve iki hormonun salgılanma dengesinin bozulması kadının üreme fonksiyonlarının yavaşlaması ve gebelik oluşumunun engellenmesi anlamına gelmektedir. İşte böyle durumlarda adet kanamasının 2. veya 3. günü kadına kan tahlili yapılır ve kandaki FSH, LH değerlerine bakılır. Eğer yumurtalıklar yeterince yumurta üretmiyorsa kandaki FSH değeri yüksek çıkar. FSH değeri 15 ve üzerindeyse yumurta rezervi azalmıştır ve acilen tüp bebek tedavisi uygulanmalıdır. Bu değer 25 ve üzerinde ise yumurtalıklarda neredeyse hiç yumurta üretilmemektedir ve tüp bebek tedavisi bile gebelik meydana getirmeye yetmeyecektir.
Rahim filmi (HSG) nasıl çekilir?
Cinsel ilişki esnasında kadın ve erkeğin üreme hücreleri kadının fallop tüplerinde birleşir ve döllenme meydana gelir. Ancak her hangi bir sebeple tüplerde tıkanıklık, yapışıklık meydana gelmişse yumurta ve sperm buluşamaz, döllenme ve doğal olarak da gebelik gerçekleşemez. Kadında erken dönemde teşhis ve tedavi edilmeyen iltihaplar, çikolata kistleri, yumurtalık kistleri ve miyomlar tüplerde tıkanıklıklara, hasarlara, deformasyonlara sebep olmaktadır. Kadından kaynaklanan kısırlıkların yaklaşık olarak yarısında tüplerle ilgili sorunlara rastlanmaktadır. Bununla birlikte rahimde oluşan polip ve miyomlar rahim zarına, duvarına zarar verebilir ve döllenen yumurta rahim içi duvarına tutunamaz, oluşan gebelik sağlıklı devam edemez.
İşte hem tüplerdeki hasar, deformasyon ve yapışıklıklar hem de rahim içi duvarındaki normal dışı oluşumlar rahim filmiyle tespit edilir. Rahim filmi çekilmesi için öncelikle adet kanamasının bitmesi beklenir. Ardından doktor rahim ağzını kontrol eder ve bir enfeksiyon, akıntı varsa tedavi uygulanır. Rahim filmi sırasında hissedilebilecek hafif düzeydeki ağrı için hastaya ağrı kesici verilir. Kadın sırt üstü uzanır ve uzman vajinaya muayene cihazını yerleştirir. Rahim ağzına yerleştirilen tüp ile film için gerekli olan ilaç rahme ve tüplere gönderilir. İlacın dolaşımı, geçişi filme alınır. Bu dolaşımın hızı ve şekli gözlenerek rahim içinde her hangi bir bozukluk, tüplerde tıkanıklık, yapışıklık olup olmadığı tespit edilir. Rahim içinde oluşan anomaliler tedavi ile temizlenip gebelik elde edilmeye çalışılır. Ancak tüplerin her ikisinin de tıkalı olduğu gözlenirse vakit kaybetmeden tüp bebek uygulaması önerilir.
Size nasıl yardımcı olabilirim?